sans-abri

“Zondag kwam ik thuis. Het hek van het Opvanghuis was dicht en ik zag dat het gebouw was afgebrand. “, Christophe*, 38 jaar, ex-bewoner van het Opvanghuis. ©L’Ilot ASBL

In mei 2022 is er brand uitgebroken in ons Opvanghuis voor mannen in Jumet. Het vuur heeft de verdiepingen van het gebouw verwoest.

De brand heeft de bewoners en de teamleden in gevaar gebracht. Dankzij de gecombineerde inspanningen van de opvoedster die ter plaatse was en van de brandweer, werd gelukkig niemand gewond.

Toch werden drie bewoners bevangen door de rook en naar de Spoed overgebracht.

Die verschrikkelijke gebeurtenis was een echt drama.

Want het vuur heeft niet enkel materiële schade berokkend, het maakte ook dat onze 24 bewoners hun onderdak en de stabiliteit die ze net opnieuw hadden teruggevonden, kwijt waren.

Voor de mannen die in ons gebouw in Jumet verbleven, was dit huis een venster van hoop. Een veilige plaats waar ze een toekomst kunnen uitwerken.

Deze gedwongen onderbreking van de psychosociale begeleiding die ze genoten, beëindigde abrupt de uitwerking van hun nieuwe levenstraject en stortte hen opnieuw in een totale onzekerheid en instabiliteit, zowel materieel en administratief als psychologisch en sociaal.

Door “de capaciteit op te rekken” van onze Opvanghuizen van Marchienne-au-Pont en Brussel-stad, hebben we de 24 mannen die opnieuw dakloos waren geworden, dringend onderdak kunnen bieden. De andere bewoners werden naar partners van ‘t Eilandje of naar noodopvanghuizen doorverwezen.

Nadat we een jaar lang grote werken hebben uitgevoerd in ons Opvanghuis in Jumet, kan ook de psychosociale opvolging weer op gang komen. Het vereiste aanzienlijke renovaties om de 24 kamers en de gemeenschappelijke ruimte van dat Opvanghuis opnieuw in gebruik te kunnen nemen. Het hele team heeft de mouwen opgestroopt om op 24 mei 2023, samen met alle mensen en organisaties die ons hebben geholpen, ons Opvanghuis te kunnen heropenen.

“Wanneer je je gewoontes hebt, is het echt heel heftig om je huis te zien afbranden. “

Christophe*, 38 jaar, kwam in ons Opvanghuis van Marchienne-au-Pont terecht na de brand. Net zoals de andere slachtoffers van dit tragische ongeval, doet hij zijn verhaal.

“Zondag kwam ik terug. Het hek van het Opvanghuis was dicht en ik zag dat het gebouw was afgebrand. Dat was echt een shock. Ik ben bijna verscheidene vrienden verloren. “

In de uren na de brand was Christophe radeloos. “Wanneer je je gewoontes hebt, is het echt heel heftig om je huis te zien afbranden. Ik was totaal verloren. ‘T Eilandje heeft me aangeboden om met een psycholoog te spreken en dat heeft me deugd gedaan.”

Christophe had acht maanden op straat geleefd voor hij in het Opvanghuis van Jumet was aanbeland. Hij had een moeilijke scheiding achter de rug en is - zoals hij het zelf verwoordt  - kopje onder gegaan.

“Op straat is elke dag een strijd. ‘s Avonds val je in slaap, je weet niet of je nog wakker gaat worden. Toen ik in ‘t Eilandje ben aangekomen, moest ik die eerste nachten echt opnieuw leren om in een bed en ‘opgesloten” te slapen, om het zo maar te zeggen. Als je lang buiten hebt geslapen, is dat in het begin niet eenvoudig. Maar langzamerhand heb ik het fijne gevoel teruggevonden om goed te slapen. “

De brand heeft de dynamiek van Christophes wederopbouw afgeremd. Het heeft hem tijd gekost om zijn angst een plaats te geven en om de stappen die hij had opgestart, weer op te nemen.

“Sylvain*, de maatschappelijk assistent van ‘t Eilandje, heeft me geholpen met het papierwerk: ik was niet meer in orde met het ziekenfonds en had geen vaste huisarts. Hij is met me mee naar het Medisch Huis gegaan en waar mijn Globaal Medisch Dossier nu ligt.

Toen de brand is uitgebroken, was ik volop een job en een woning aan het zoeken. Het heeft me echt een zware klap gegeven: ik kon mezelf niet meer motiveren om een stap vooruit te zetten. Het was moeilijk om plots van woning te moeten veranderen en nieuwe gewoonten te moeten opbouwen.

Dankzij ‘t Eilandje heb ik opnieuw hoop en ik heb eindelijk ook een job gevonden als arbeider. Ik werk in openlucht en dat bevalt me wel. “

Christophe, die begeleid wordt door de S.Ac.A.Do, onze dienst Thuisbegeleiding voor ex-bewoners: “Ik was bang om alleen te staan, maar ‘t Eilandje heeft me niet losgelaten. “

Na negen maanden in onze Opvanghuizen, verhuisde Christophe naar een studio. “Het is niet heel groot, maar ik heb mijn eigen toilet, ik ben tevreden.

Aanvankelijk was ik bang om alleen te staan en dat ik me niet ‘thuis’ zou kunnen voelen. Maar ‘t Eilandje heeft me niet losgelaten. “

Onze dienst Move-In (SIL) heeft Christophe geholpen bij zijn verhuis.

“Ik heb een bed en een kleine bank gekregen, en dat heeft me al een flink eind op weg geholpen. En vooral, elke week kreeg ik bezoek van Christelle*, de collega van Sylvain die bij de dienst Thuisbegeleiding werkt. Ze leert me mijn budget te beheren zodat ik tegen de 10de van de maand niet blut ben. “

‘T Eilandje heeft twee diensten Thuisbegeleiding (S.Ac.A.Do), één in de regio Charleroi en één in Brussel, om de begeleiding die tijdens het verblijf in een Opvanghuis was opgestart, voort te zetten. Ze werken op dezelfde domeinen: de administratie op orde brengen, budgetbegeleiding, maatschappelijke hulp, opnieuw een sociaal netwerk uitbouwen, enz.

Doordat de Thuisbegeleiding na een verblijf het ritme van de betrokkene volgt, heeft het een doorslaggevende impact op de blijvende verankering in de nieuwe woning. Het is een geruststellend vangnet, zowel voor de ex-bewoners die opnieuw naar een eigen woning gaan als voor de eigenaars die een specifieke contactpersoon hebben als er iets zou misgaan.

Ondertussen woont Christophe al zeven maanden zelfstandig in zijn nieuwe woning. Elke week neemt hij contact met Christelle*, onze maatschappelijk assistente met wie hij een vertrouwensband heeft opgebouwd. Soms belt hij “gewoon zomaar”, zoals hij dat met een glimlacht zegt.

*Alias

Deze getuigenis is gereconstrueerd uit een aantal echte elementen die zijn verzameld en opnieuw bewerkt.

Dankzij onze inzameling en onze participatieve moestuin, worden elk jaar 40 000 maaltijden bereid en verdeeld. ©Marie Russilo

Als het loutere feit dat je ‘s morgens je ogen opent al een overwinning is, dan spreken we niet over leven maar over overleven. De mannen en vrouwen die indutten na het vallen van de nacht, weten niet of ze ‘s morgens nog wakker gaan worden.

In die context van overleven, is hun eerste bekommernis om iets te eten te vinden. Eten wat men hen wil geven. Meestal koude voedingswaren en niet altijd gezond.

Een van de kenmerken van het leven op straat is dat je moeilijk aan eten raakt, zeker niet aan gezond en evenwichtig eten.

Daarom is de preventie van ondervoeding en van voedingstekorten bij daklozen een fundamentele doelstelling. Waardige voeding voor iedereen is een basisrecht.

Bij ‘t Eilandje hebben we van gezonde voeding een prioriteit gemaakt. Voeding maakt een wezenlijk deel uit van de begeleiding die we bieden aan de vrouwen, mannen en kinderen die bij ons aankloppen en aan wie we binnen onze diverse diensten een concrete en directe hulp willen bieden.

De krachtlijn “gezonde voeding” omvat een grootschalige inzameling voor al onze diensten maar ook voor onze partners, want een deel van de ingezamelde voedingswaren wordt verspreid via andere verenigingen die met zeer kwetsbare doelgroepen werken.

De cijfers geven een beeld van de omvang van dit werk: dankzij onze inzameling en onze participatieve moestuin, worden elk jaar, alleen al bij de diensten van 't Eilandje, 40 000 maaltijden bereid en verdeeld. Dat is meer dan 100 maaltijden per dag!

Doordachte en uitgewerkte maaltijden die oog hebben voor de voedingswaarde van elk gerecht dat we aan de gebruikers en gebruiksters van onze diensten voorschotelen.

Want het is een realiteit: de maaltijden die op straat of in de helpcentra voor mensen in een kwetsbare situatie worden aangeboden, zijn niet altijd evenwichtig. In de circuits van de voedselhulp is de kwaliteit van de ingezamelde en aangeboden producten niet altijd geweldig, want deze sector wordt vanuit twee kanalen bevoorraad: onverkochte voorraden van de distributiebedrijven en producten van het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD).

Want in tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, overlijden daklozen veel vaker aan hart- en vaatziekten (die onder andere veroorzaakt worden door ondervoeding of slechte voeding) dan door onderkoeling.

Werken aan gezonde voeding verbetert dus ook de levensverwachting van daklozen. Momenteel heeft een dakloze een gemiddelde levensverwachting van 45 jaar. De gemiddelde levensverwachting bij geboorte is in België 81 jaar.  Het verschil is ontzettend!

Werken aan gezonde voeding is zowel een kwestie van waardigheid, van herstel van het zelfvertrouwen als een noodzaak voor de gezondheid van de betrokkenen.

Concreet focussen onze acties inzake gezonde voeding op de volgende aandachtspunten:

• We bereiden maaltijden in onze diensten met een bewustzijn van hun milieu-kost en van hun dieetwaarde;
• We bereiden maaltijden voor de solidaire hapkar van de “Ralliement des fourchettes”;
• We onderhouden een moestuin en bijenkorven in Jumet;
• We zamelen op regelmatige basis voedsel in bij onze partners: dat daarna binnen alle diensten van ‘t Eilandje wordt verdeeld en met de allerzwaksten wordt gedeeld via partnerorganisaties: La Rencontre, La Porte Verte, de Sœurs de Mère Theresa, de Restos du Cœur en Feed the Culture.

Foto: ©Arnaud Ghys

Elke man, elke vrouw of elk kind dat ‘t Eilandje van de straat kan halen is een overwinning in de strijd tegen dakloosheid en grote armoede. Dankzij het onverdroten werk van onze medewerkers, maar ook dankzij de vrijwilligers, dringt ‘t Eilandje dakloosheid overal in Brussel en in Wallonië terug.

Alle acties die binnen onze vereniging worden opgezet, streven éénzelfde doel na: dakloosheid wegwerken en strijden tegen zware kwetsbaarheid.

Vanuit onze meer dan 60 jaar lange ervaring in het werk met thuislozen, bieden we een breed en gediversifieerd aanbod aan eerstelijnsdiensten.

Onze diensten zijn 365 dagen per jaar open en zijn opgebouwd rond 5 krachtlijnen: noodopvang, tijdelijk verblijf, opleiding & werkgelegenheid, huisvesting en gezonde voeding.

Elk jaar begeleidt ‘t Eilandje meer dan 1500 mensen, mannen, vrouwen en kinderen, naar waardige en blijvende oplossingen via haar Dagopvangcentra, haar Opvanghuizen, haar projecten voor sociale economie en haar diensten die met huisvesting samenhangen (de dienst Woningen zoeken en creëren, de dienst Move-In, de dienst Thuisbegeleiding).

De opdrachten die ‘t Eilandje vervult worden voor 60% mogelijk gemaakt dankzij subsidies van diverse overheden maar zouden niet zonder de betrokkenheid en de vrijgevigheid van onze schenkers kunnen. Dankzij de materiële en financiële steun van onze schenkers winnen we elke dag terrein op de dakloosheid en extreme armoede, zodat vrouwen, mannen en kinderen opnieuw in waardige en blijvende omstandigheden kunnen leven.

Dank u voor uw vertrouwen en voor uw trouw!

Al het laatste nieuws van ‘t Eilandje live op onze sociale media!

Naast andere initiatieven die met circulaire economie samenhangen, mag ook onze dienst Move-In een deel van de 20 000m² grote opslagplaats van het Circularium in Anderlecht gebruiken.

Een van vrouwen, mannen en gezinnen die bij deze dienst hebben aangeklopt, zijn Théo* (23 jaar) en Maeva* (21 jaar) en hun baby Alma*.

Voor onze dienst Move-In, die in november 2020, in volle corona-crisis, was opgestart, was 2022 een ontzettend intens jaar. Er komen immers steeds meer vragen binnen bij deze dienst.

Deze jonge ouders verbleven in ons Opvanghuis voor vrouwen en gezinnen, tot ze in een eigen appartement terecht konden. De aanstaande ouders waren uit hun woning gezet en konden nergens anders meer naartoe. Ze stonden op straat toen Maeva vier maanden zwanger was.

“Nu zijn we opgelucht maar we hebben echt schrik gehad: we wilden onze dochter in de beste omstandigheden onthalen. We wilden niet dat onze baby dakloze ouders zou hebben. Toen ik beviel, waren we nog niet verhuisd maar we wisten dat het appartement in orde ging komen “, vertelt de jonge mama ons.

Dankzij de begeleiding van ‘t Eilandje kon Théo een job in de horeca vinden en geld opzij zetten voor de huurwaarborg van hun toekomstig nestje.

“Het team van ‘t Eilandje heeft me echt goed geholpen om mijn CV op te stellen en vacatures te vinden. De maatschappelijk assistent heeft me ook tips gegeven om me correct voor te stellen bij mijn toekomstige werkgevers. En dat heeft gewerkt! “, zegt Théo blij.

Ook al was de volgende stap een hindernissenparcours (in Brussel een deftig appartement vinden voor een betaalbare prijs, is een behoorlijke uitdaging), heeft het jonge koppel uiteindelijk een woning gevonden in Anderlecht.

“We waren super gelukkig: eindelijk hadden we een eigen plek. Maar als snel hadden we door dat we niets hadden en dat we al ons spaargeld hadden moeten inzetten voor de huurwaarborg. We moesten het nog bemeubelen en vooral baby-spullen hebben. “

De jonge ouders wisten nog niet dat ‘t Eilandje een dienst Move-In heeft.

Die dienst biedt daklozen die opnieuw in een woning intrekken, logistieke begeleiding. Hij helpt hen om zich die nieuwe plaats eigen te maken zodat ze zich er echt thuis voelen. Onze dienst Move-In staat ten dienste van de hele sector en werkt dus voor alle daklozen die bij een Brusselse dienst uit onze sector aanklopt.

“We hadden vooral babyspullen nodig: een wieg, een kinderwagen, een kleine commode voor de kleertjes, en hoge stoel, ...”

Nadat ze hun appartement hebben gevonden, hebben Maeva en Théo de plaats gevonden waar ‘t Eilandje diverse meubelen en voorwerpen opslaat die vrijgevige schenkers en schenksters ons hebben bezorgd. Naast andere initiatieven die met circulaire economie samenhangen, mag ook onze dienst een deel van de  20 000m² grote opslagplaats van het Circularium in Anderlecht gebruiken.

Daar kunnen daklozen zoals dit jonge koppel de meubelen en voorwerpen komen kiezen die ze nodig hebben.

“We hadden vooral meubelen voor Alma nodig: een wieg, een kinderwagen, een kleine commode voor de kleertjes, en hoge stoel, een babybadje.” We hebben geluk gehad: we hebben alles gevonden, behalve een luiertafel. De maatschappelijk werkster heeft ons gezegd dat ze die opzij zou zetten als er eentje zou binnenkomen. “

Al die meubelen en voorwerpen zijn giften van particulieren en bedrijven. Onze dienst gaat in het hele Brusselse gewest tafels, stoelen, bedden, maar ook lakens, potten en pannen, elektrische huishoudtoestellen, enz. ophalen. In 2022, hebben de schenkers en schenksters ons bijzonder veel gegeven. Maar de vraag blijft ook groot.

“Twee weken nadat we in de opslagplaats waren geweest, heeft het team van de dienst Move-In ons geholpen om in het appartement in te trekken. Ze zijn de zakken met onze kleding en spullen in het Opvanghuis komen halen. Daarna zijn ze met Théo naar de opslagplaats gereden om onze meubelen in hun bestelwagen te laden en naar ons appartement te brengen.  

Ter plaatse hebben ze een handje toegestoken om de meubelen in de kamer van Alma in elkaar te zetten. Ze hebben ons zelfs geholpen om de muren te decoreren met posters van jungledieren. Justine*, de maatschappelijk assistente heeft me zelfs een kader gegeven voor de eerste foto van Alma. “, vertelt Maeva ontroerd.

Gratis meubelen, elektrische huishoudapparaten of zelfs decoratiepullen kiezen en krijgen, helpt om het nieuwe interieur te personaliseren en versterkt de waardige levensomstandigheden voor de begeleide personen en hun band met de nieuwe woning, waarmee ook de kans om die te houden verbetert.

*Alias

Deze getuigenis is gereconstrueerd uit een aantal echte elementen die zijn verzameld en opnieuw bewerkt.

“Als ik niet in  ‘t Eilandje was, zou ik zeker en vast op straat zitten. Of misschien dood zijn. “, Lucas*, 19 jaar, bewoner van het Opvanghuis in Marchienne-au-Pont en vrijwilliger in de Kringloopwinkel

Op 29 september 2022 hebben we onze vierde Opvanghuis en de belendende Kringloopwinkel geopend in de Rue de Beaumont 344 in Marchienne-au-Pont.

Na acht maanden werking, is de feedback super enthousiast. Zoals het inspirerende verhaal van Lucas*. Deze jongeman van 19 jaar verblijft sinds zes maanden in ons Opvanghuis. Hij was bereid om zijn verhaal te delen.

Voor hij in ‘t Eilandje aanbelandde, sliep Lucas op straat: hij was één van de (steeds talrijker) jongeren die op de dool zijn of rondzwerven, in Brussel en in Wallonië.

“Het meeste deel van de tijd zat ik op een paal, op een zichtbare plaats vlakbij appartementen en huizen. Ik probeerde mijn spieren zo goed mogelijk te laten rusten. ‘s Nachts deed ik micro-slaapjes, ik sliep nooit echt diep. Ik was altijd op mijn hoede. Overdag wandelde ik ontzettend veel om geen doelwit te worden. “

Vanaf zijn 12 werd Lucas in een instelling geplaatst. “Ik ben verscheidene keren weggelopen. In heb in de Noodopvang gezeten. Het leven op straat was echt een hel. Ik begon een plaats te zoeken waar ik gerust zou zitten en heb het Opvanghuis van ‘t Eilandje in Marchienne gevonden. “

In onze tijdelijke opvang krijgt Lucas de kans om weer overeind te komen, stevig op zijn benen te staan en een stand van zaken op te stellen over zijn situatie (administratief, familiaal, medisch, financieel, enz.) en zo aan een nieuw toekomstproject te bouwen.

Een Opvanghuis op mensenmaat

Net zoals elk van de drie opvanghuizen van ‘t Eilandje is het huis in Marchienne-au-Pont “op mensenmaat”, waar we de opvangcapaciteit bewust beperkt houden (momenteel 12 plaatsen) om het welzijn en de geborgenheid van de bewoners te behouden.

Omwille van de steeds groeiende vraag naar opvangplaatsen, zouden we de capaciteit graag uitbreiden naar 20 plaatsen. Dat vereist echter renovatiewerken in het gebouw om dezelfde huiselijke sfeer te kunnen behouden. Dat project zal afhangen van de financiering en van de steun die we bij elkaar zullen krijgen.

Momenteel voeren we enkele kleinere herschikkingen uit in het Opvanghuis om het zo aangenaam mogelijk te maken voor de bewoners.

Lucas heeft er een eigen kamer die hij een persoonlijke toets gegeven heeft met een poster dat “Be happy” zegt, met een banaan als ‘smile’.

Dankzij de psychosociale begeleiding van ons multidisciplinair team, is Lucas opnieuw naar een psychologe gegaan om hem te helpen met zijn angststoornis en zijn aandachtsstoornis (ADD, Attention Deficit Disorder). Met een vroegtijdige opsporing van deze aandoeningen en een gepaste opvolging tijdens de kinder- en jeugdjaren, zou zijn risico op schooluitval zeker kleiner geweest zijn.

Want Lucas is niet verder geraakt dan het 3de middelbaar. Op school werd hij altijd afgeschilderd als een leerling die zich niet aan de regels kon houden.

Bij zijn aankomst in ons Opvanghuis had hij geen project en gewoon al bij het praten over zijn toekomst, kreeg hij angstaanvallen.

Daarom kijkt het maatschappelijk werk in onze tijdelijke opvanghuizen altijd op lange termijn. Mensen die er verblijven, moeten eerst hun situatie op orde krijgen voor ze zelfstandig wonen kunnen overwegen. Onze Opvanghuizen bieden negen maanden verblijf, met de mogelijkheid om dat te verlengen als de situatie dat rechtvaardigt.

“In de Kringloopwinkel is er altijd wel iets te doen. “

Aan de mannen, zoals Lucas, die in deze huizen worden opgevangen, en die bij hun aankomst geen precies idee hebben van wat ze willen, bieden we aan om in de Kringloopwinkel te werken. De Bewoners zijn vragende partij voor dat werk, ze zetten zich er voluit in.

“Er is altijd wel iets te doen: de inkomende giften sorteren, meubelen herstellen, de artikelen uitstallen, de klanten bedienen. Ik heb er geen tijd om me te vervelen.” Lucas is gemotiveerd.

De Kringloopwinkel is echt een project van sociale & circulaire economie: het bevordert de recuperatie, herstelling en verkoop van diverse voorwerpen. Meubelen, elektrische huishoudapparaten, kleding, boeken en allerlei voorwerpen van vrijgevige schenkers en schenksters, die dan door de vrijwilligers en vrijwilligsters worden gesorteerd.

Acht maanden nadat ’t Eilandje de site heeft overgenomen, zien we dat er meer mensen naar de Kringloopwinkel komen en dat het er professioneler aan toe gaat.

Bij voorbeeld, hebben we besloten om de prijzen van de materiële giften aan te passen in functie van de mensen die naar de Kringloopwinkel komen: kleding wordt goedkoper aangeboden voor mensen met financiële moeilijkheden terwijl decoratie iets duurder is voor mensen die iets meer middelen hebben.

Het geld dat we daarmee verdienen, gebruiken we deels om het sociaal werk van ’t Eilandje te financieren.

Het andere deel van de giften in natura sturen we naar onze dienst Move-In (SIL) en wordt rechtstreeks en gratis (via onze eigen diensten of via onze partners) verdeeld aan daklozen die pas weer een woning hebben gevonden.

“Aanvankelijk moest ik het vaatwerk, porselein en schemerlampen sorteren. Na een aantal weken wilde ik graag van post veranderen. Ik heb daar over gesproken met de verantwoordelijke van de Kringloopwinkel en Pascal*, een andere bewoner, heeft me voorgesteld om met hem mee naar de werkplaats te gaan.

Gisteren heeft hij me getoond hoe ik een broodrooster kan herstellen. Die had een mechanisch probleem: de korf voor de boterhammen zat klem. Men een kleine, platte tang konden we dat herstellen zodat de korf weer op en neer kan. “

Die ervaring gaf Lucas zin om weer naar school te gaan en elektromechanica te studeren.

Het begrip ‘kader’ jaagt hem niet langer de stuipen op het lijf. Regels zijn er, zoals Yvonne*, één van de vrijwilligers in de Kringloopwinkel hem heeft kunnen vertellen, om harmonieus te kunnen samenleven en samenwerken.

“Ik heb Yvonne* graag, ze is een beetje zoals mijn grootmoeder. Ze zegt me dat alles wat ik in de Kringloopwinkel leer belangrijk is want wanneer ik alleen woon, ga ik blij zijn dat ik spullen kan gebruiken die ik zelf zal hersteld hebben. “

*Alias

Deze getuigenis is gereconstrueerd uit een aantal echte elementen die zijn verzameld en opnieuw bewerkt.

“Hier bij ‘t Eilandje neemt men mij zoals ik ben. Ik voel me goed en ik ga niet ‘out of control’. “Als ik niet in  ‘t Eilandje was, zou ik zeker en vast op straat zitten. Of misschien dood zijn. “

Khalid is in 2017 in Irak vertrokken. Dat jaar woedde de oorlog tegen Islamitische Staat in zijn vaderland en bleef de regio verscheurd en platgebombardeerd achter. Khalid moet zijn land verlaten, zijn familie en vrienden achterlaten en belandt in een land waarvan hij de taal niet kent.

Zijn traject als asielzoeker verloopt via beproevingen, tot hij de status van vluchteling krijgt.

Tijdens zijn eerste jaren in België ontmoet Khalid het team van ‘t Eilandje: “Ik ben als vrijwilliger bij ‘t Eilandje komen werken. Aanvankelijk sprak ik geen Frans. Ik heb de taal geleerd via ‘t Eilandje.”

Khalid lacht achter zijn gitzwarte baard. De man heeft een indrukwekkende lengte en lichaamsbouw.

Op zijn 39 was hij kok in het Iraakse leger en nu stelt hij zijn passie ten dienste van de bewoners van ‘t Eilandje. Uiteraard vind je hem in de keuken, met een geruite keukenhanddoek aan de riem van zijn rode schort.

Khalid is momenteel de chef-kok van onze Opvanghuis voor mannen, “den 38”. Elke dag bereidt hij het avondmaal voor de twintig bewoners en teamleden.

Koken is zijn hele leven. En zelfs als hij niet achter de potten staat, is hij nooit ver weg: de voorraden ordenen, de koeling kuisen, of in de woonkamer babbelen met de bewoners.

“Zoals ik altijd aan de bewoners zeg: hier begin je een nieuw leven. “

“Ik heb veel contact, met alle bewoners. Ik voel wel dat ze veel moeilijkheden en problemen hebben. Ik probeer met hen te babbelen om hen te helpen die problemen weg te werken. Ik probeer hen te motiveren om de zorgen te vergeten. “Zoals ik hen altijd zeg: hier begin je een nieuw leven. “

Het nieuwe Dagopvangcentrum wil een veilige plek bieden waar vrouwen (en hun kinderen) die dakloos zijn of dreigen het te worden, even rust vinden. ©Arnaud Ghys

Dankzij het volhardend werk van de teams van ‘t Eilandje in de loop van 2022, kunnen we in 2023 ons Dagopvangcentrum voor vrouwen openen.

Dit centrum is exclusief voor vrouwen die dakloos zijn of dreigen het te worden, en alle teamleden zijn vrouwen. Het is voorlopig gevestigd op het Sint-Gillisvoorplein waar nu het huidige gemengde Dagopvangcentrum ligt dat op zijn beurt naar de Kerkstraat 73 verhuist.

Op termijn hopen we het Dagopvangcentrum voor vrouwen definitief in een ander gebouw te kunnen vestigen, dat meer geschikt is voor de noden van die dienst.

In de eerste fase zal het 5 dagen op 7 open zijn. Het wil een veilige plek zijn, een plaats waar vrouwen in een zeer kwetsbare situatie even tot rust kunnen komen. In die fase zal het ongeveer 60 vrouwen kunnen opvangen; zodra het Dagopvangcentrum naar een ruimere locatie verhuist, zullen dat er meer zijn.

De vaststelling is onverbiddelijk: armoede treft vrouwen harder dan mannen, om diverse redenen: de loonkloof tussen mannen en vrouwen, in meer dan 50% van de eenoudergezinnen is die ouder een vrouw, ongelijkheid in pensioenen, enz.

Het belang van een niet-gemengde opvang

Het is een feit: op straat zijn vrouwen het slachtoffer van diverse vormen van geweld, inzonderheid seksueel geweld. Om aan hun dringende noden tegemoet te komen (eten, rusten, een douche kunnen nemen, enz.), moeten ze over een plaats beschikken waar ze zich veilig voelen, waar ze in de eerste plaats veilig zijn voor de gevaren van de straat.

Deze pauze is ook nodig om daarna weer recht te veren en een nieuw levensproject op te zetten (hun rechten opnieuw doen gelden, een woning vinden, een opleiding volgen of een nieuwe job vinden, enz.). Dankzij onze psychosociale begeleiding, kunnen die vrouwen een gepersonaliseerde hulp krijgen die hun traject en hun ritme respecteert.

Dit vernieuwende project heeft een dubbele doelstelling: het aantal vrouwen dat geen of een slechte woning heeft, wordt zwaar onderschat en het aanbod aan diensten is niet aan hen aangepast, hoewel zij net meer geweld en discriminatie ervaren dan mannen.

Dat bleek uit onze studie uit 2021.

De onderschatting van het aantal dakloze vrouwen is vooral een gevolg van het fenomeen van “verborgen dakloosheid” dat hen harder treft: om de straat te vermijden, slapen ze een nacht bij een vriendin, dan in een auto, enz. Daarmee blijven ze onder de radar van de sociale hulpverlening en komen ze niet in de statistieken.

De meeste van die vrouwen hebben al geweld meegemaakt voor ze hun woning verloren en zodra ze op straat belanden, gaan ze opnieuw onder de constante dreiging van allerhande soorten agressie leven. Ze hanteren strategieën om zich onzichtbaar te maken (zich mannelijk kleden, zich voortdurend verplaatsen, zich niet meer wassen om onaantrekkelijk te worden, enz.). Die overlevingsstrategieën verminderen niet enkel hun zichtbaarheid, maar ook heel sterk hun fysieke en geestelijke gezondheid.

Tegenover deze trajecten die getekend zijn door geweld, zijn de diensten die onze sector aanbiedt niet (voldoende) aangepast aan de noden van vrouwen: de gemengde structuren ‘werken’ niet want daar zitten vooral mannen, en voor bepaalde slachtoffers van zwaar geweld is dat gemengde karakter een onoverkomelijke hinderpaal. Temeer omdat die ruimten meestal krap zijn, waardoor de bewoners dicht bij elkaar zitten. Daarom vermijden vrouwen die plaatsen, zoals ook blijkt uit de cijfers van onze diensten.

Vanuit de sector en met de hulp van een groep ervaringsdeskundigen hadden we een reeks aanbevelingen geformuleerd om waardige en blijvende oplossingen uit te werken die aan de noden en verwachtingen van vrouwen tegemoet komen. De opening van een Dagopvangcentrum door en voor vrouwen weldra is daar één van.

In lijn met onze waarden is dit centrum gebaseerd op de deelname van de gebruiksters om het project uit te bouwen en is het gerust op hun ontvoogding. Dankzij een opleiding van het team over gendergeweld of over al wat met vrouwenrechten samenhangt, is het een plaats waar vrouwen zich veilig kunnen voelen en waar hun ervaringen ten volle erkend en benut worden.

Deze nieuwe structuur zal ook een weerslag hebben op de kinderen, die volgens de statistieken iets meer dan 20% van de daklozen vormen. We weten dat dakloze vrouwen vaak hun kinderen bij zich hebben waarover ze de hoede hebben. Door met de moeders aan de slag te gaan, vermijden we dat kansarmoede op de volgende generatie overgaat en dat die kinderen later op hun beurt dakloze of kwetsbare volwassenen worden.